Wstępne przemyślenia, geneza i idea projektu

Fundacja Aktywny Senior zajmowała się od ponad 10 lat szeroko rozumianą aktywizacją osób starszych określanych w przestrzeni publicznej seniorami. To jest szczególna grupa społeczna, która uformowana została od początku przemian polityczno-gospodarczych jakie następowały po 1998 roku. Osoby te kierowane były na wcześniejsze emerytury. W większości „nie załapały się” na zmiany technologiczne lat dziewięćdziesiątych i dwutysięcznych, takie jak wprowadzanie komputeryzacji czy Internetu. W Fundacji te osoby określamy jako grupę seniorów po transformacyjnych.

W 2012 roku stworzono w Polsce dla tej grupy społecznej wiele programów rozwojowo-edukacyjno-aktywizacyjnych dzięki Europejskiemu Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej (Uchwała w sprawie ustanowienia Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014–2020 oraz Uchwała w sprawie przyjęcia dokumentu Założenia Długofalowej Polityki Senioralnej w Polsce na lata 2014–2020). Powstał miedzy innymi Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014–2020. Organizowano Uniwersytety Trzeciego Wieku, Kluby Seniora i jeszcze wiele innych, różnorodnych działań realizowanych przez NGO. Szersze uzasadnienia znajdują się w Raporcie z badań Dolnośląskiego Wojewódzkiego Urzędu Pracy z 2021r. „Badanie czynników warunkujących utrzymanie i powrót na rynek pracy osób ze starszych grup wiekowych na obszarze województwa dolnośląskiego„.

Naszym zdaniem należy zauważyć, że grupa seniorów po transformacyjnych to jedyna taka specyficzna i jedyna grupa osób w historii Polski związana ze zmianami politycznymi, gospodarczymi i technologicznymi lat 90-tych. Wraz z upływam czasu grupa ta będzie naturalnie zmniejszać.

Zwracamy uwagę na to zjawisko, dlatego aby nie mylić potrzeb i zachowań  seniorów po transformacyjnych z utrwalonymi rolami i potrzebami seniorów (older people) państw Unii Europejskiej oraz osób, które na bieżąco nabywają uprawnienia emerytalne, którzy takich zmian polityczno-gospodarczych w ostatnim trzydziestoleciu nie przechodziły.

Istotnym jest, aby dotychczasowe stereotypowe postrzeganie seniorów po transformacyjnych jako „biorców„, nie zostało na trwale ugruntowane w świadomości „młodego” pokolenia osób nabywających uprawnienia emerytalne.

Obecnie osoby schodzące z rynku pracy i przechodzące na emerytury są już „dojrzałymi” beneficjentami transformacji ustrojowo-gospodarczej lat 2020. A zatem osobami świadomymi swoich wartości i roli społecznych demokratycznego państwa. (potwierdza to w/w Raport z badań DWUP „Badanie czynników warunkujących utrzymanie i powrót na rynek pracy osób ze starszych grup wiekowych na obszarze województwa dolnośląskiego„).

Fundacja w ramach swoich doświadczeń, dostrzega potrzebę przygotowania i wdrażania profilaktyki adaptacji dla osób nabywających prawa i świadczenia emerytalne do nowych, dynamicznie zmieniających się warunków ekonomiczno-społecznych.

Fundacja proponuje w ramach projektu P60+ indywidualne, niestandardowe podejście do osób nabywających w tym roku uprawnienia emerytalne, które zamierzają korzystać z tego przywileju. W ramach projektu P60+ pragniemy pomóc tym osobom w „znalezieniu” się w tym „nowym” okresie życia każdego człowieka (w pedagogice określanym jako edukacja osób późnej dorosłości również – uczenie się przez całe życie ang. LLL – Lifelong Learning).

Na tej podstawie wypracowaliśmy tak zwany MODEL PROCESU SPOŁECZNEGO ŻYCIA CZŁOWIEKA – XXI WIEKU oraz I etap jego wdrażania.

W oparciu o ten model procesu, rozpoczęto poszukiwania osób i podmiotów szczególnie wrocławskich uczelni wyższych do uszczegółowiania i przekształcania tej idei w konkretne zarysy projektu. Wstępnie zaproszenia przyjęli naukowcy z Politechniki Wrocławskiej, Uniwersytetu Wrocławskiego, Prezydent Wrocławia, Zachodnia Izba Gospodarcza, Powiatowy Urząd Pracy, zespół ekspertów Fundacji Aktywny Senior. Wypracowano początkowe założenia naukowe.

Aby idee projektu mogły być realizowane w sposób innowacyjny i przydatny, proponuje się wprowadzenie wielu nowych pojęć, wykładni, ról, funkcji społecznej i życiowej osób późnej dorosłości. Inicjatorzy tej idei proponują jej realizację dwoma ścieżkami w formie komplementarnej.

Jedna naukowa, której zadaniem będzie zbadanie, określenie cech przedsiębiorczości osób późnej dorosłości w ogóle, w tym posiadanie talentów czy skłonności do uruchamiania startupów. Wydaje się, że to wszystko jest wypadkową dotychczasowych doświadczeń zawodowych, życiowych i nabytych kompetencji.

Druga praktyczna, w formie żywego laboratorium, której zadaniem będzie przygotowanie chętnych osób nabywających świadczenia emerytalne do dalszej aktywności zawodowo-społecznej. Tutaj zostanie wykorzystane doświadczenie i wiedza organizacji pozarządowej jaką jest Fundacja Aktywny Senior.

W miarę postępu w działaniach projektowych, zespoły będą stale dzieliły się zdobywaną wiedzę i doświadczeniami. Obie formy będą realizowane na terenie Wrocławia.

Naszym zdaniem we współczesnym rozwoju społeczno-gospodarczym kraju przedstawione tutaj propozycje wpisują się w założenia koncepcji srebrnej gospodarki (silver economy). Z jednej strony wspierają one nowe produkty i usługi służące poprawie jakości życia osób starszych, a z drugiej koncentrują się na działaniach służących wspieraniu przedsiębiorczości osób starszych i na jak najdłuższym utrzymaniu ich aktywności zawodowej i społecznej.

W ramach realizacji tego projektu proponuje się stosowanie nowych nomenklatur po to, aby odchodzić od utartych schematów traktowania osób późnej dorosłości (seniorów):

  1. Wprowadzenie nowego pojęcia, „PARTNERSTWO” w dotychczasowych relacjach wynikających ze stosunku pracy lub umów cywilno-prawnych. Zatem uczestnicy tych relacji stają się rzeczywistymi PARTNERAMI na współczesnym rynku pracy.
  2. Dotychczasowe określenia EMERYCI, SENIORZY zastępuje się określeniem OSOBY PÓŹNEJ DOROSŁOŚCI (silversi).
  3. Gdy osoba późnej dorosłości podejmuje się prowadzenia własnej działalności gospodarczą (np. start up, gigersi itp.) określamy go jako TWÓRCA,
  4. Gdy osoba nabywająca uprawnienia emerytalne zamierza dalej współpracować z dotychczasowym przedsiębiorcą, pracodawcą to dotychczasowe określenie – PRACOWNIK zastępuje się określeniem WSPÓŁTWÓRCA,
  5. Dotychczasowe określenie WOLONTARIAT SENIORALNY zastępuje się określeniem WOLONTARIAT KOMPETENCYJNY

Rekomenduje się, aby wyżej opisane określenia były używane fakultatywnie w obowiązujących schematach, wzorach umów o pracę bądź umowach cywilno-prawnych i porozumieniach wolontariackich.

Sądzimy, że takie podejście z biegiem czasu ugruntuje i utrwali nowe określenia oraz pozwoli postrzegać osoby późnej dorosłości jako równoprawnych partnerów we współtworzeniu życia społeczno-gospodarczego w Polsce.

Załączniki

  1. Warunki współpracy przy realizacji projektu
  2. Pismo do przedsiębiorców
  3. Pismo do osób nabywających uprawnienia emerytalne w 2022 roku

Literatura