Fundacja Aktywny Senior zajmuje się od ponad 10 lat aktywizacją i edukacją, w tym edukacją cyfrową Seniorów. Przez minione lata sprowadzała się ona do nauki podstawowego lub zaawansowanego posługiwania się komputerem, laptopem i tabletem, a w szczególności podstawowymi aplikacjami takimi jak poczta mailowa, przeglądarki internetowe, edytor tekstu i inne techniki informatyczne, które w ostatnich latach bardzo się zmieniły i dalej ulegają szybkim zmianom.
Zauważyliśmy w przestrzeni publicznej, że w podejmowanych szkoleniach senioralnych w tym obszarze, dalej pozostają te same metody i sprzęt do edukacji Seniorów.
W dalszym ciągu próbuje się szkolić tę grupę społeczną na komputerze (stacjonarnym lub laptopie) czy tablecie nie zważając na to, że te wszystkie funkcje posiadają już dzisiejsze smartfony. Obecnie dla normalnego funkcjonowania obywatela, Seniora nie jest potrzebny tak profesjonalny sprzęt. Dzisiaj na co dzień zastępuje go właśnie smartfon z połączeniem internetowym. Dlatego Fundacja zareagowała na ten stan rzeczy w ten sposób, że przygotowaliśmy własną, prostą ankietę, aby z grubsza sprawdzić, jak seniorzy znajdują się w tej nowej rzeczywistości. (w załączeniu maila ankieta i posumowanie)
Ankiety przeprowadzono na grupie 241 mieszkańców Wrocławia, której dużą częścią były osoby w wieku 68 – 75 lat. Kobiety stanowiły 3/4 ankietowanych.
Ankieta pokazała, że prawie połowa respondentów używa telefonu komórkowego tylko do dzwonienia, wysyłania SMS-ów i robienia zdjęć. Czynności te nie sprawiają ankietowanym problemu, ale pozwalają wnioskować, że Seniorzy nie wykorzystują potencjału swoich telefonów. Wymaga to szkoleń w zakresie kształtowania umiejętności posługiwania się smartfonem z uwzględnieniem aplikacji i funkcji jakie posiadają obecnie laptopy czy komputery.
Z ankiet wynika również, że rachunek bankowy posiada prawie 89% ankietowanych, ale dostęp do rachunku ma tylko niecałe 83%, co oznacza, że 1/5 ankietowanych nie ma dostępu za pomocą Internetu do swojego rachunku. Prawie 11% czyli niemal 1 na 10 ankietowanych nie ma rachunku bankowego w ogóle.
Wyniki tych ankiet z krótkimi komentarzami przekazujemy możliwie jak najszerszej grupie decydentów, edukatorów i seniorów z przekonaniem, że powinniśmy dążyć do zmiany myślenia i postrzegania, Seniorów przez pryzmat dotychczasowych nawyków i stereotypów mówiących o zacofaniu, wykluczeniu, zbędności, nie nadążaniu itp. Wyniki ankiet potwierdzają bowiem, że Seniorzy w miarę dobrze i ze zrozumieniem starają się nadążać za zmianami, zaznajomieni są z możliwościami posiadanych smartfonów. Brakuje im jednak pełnej wiedzy do korzystania z ich wszystkich funkcji, szczególnie w połączeniu z Internetem, który już dzisiaj jest nierozłącznym elementem powszechnie znanego „telefonu komórkowego”. Jak widać, Seniorzy sami z siebie dostosowali się i dostosowują się do zamieniającej się technologii, jednak ciągle potrzebują wsparcia w postaci szkoleń, ale już nie na komputerach czy laptopach a naszym zdaniem wyłącznie na smartfonach.
Przekazujemy Państwu, szczególnie organom samorządowym i organizacjom senioralnym wyniki badań z tych ankiet. Przyznajemy jednocześnie, że dopiero przy opracowywaniu wyników dostrzegliśmy popełnione błędy w formułowaniu treści niektórych pytań czy sposobie ich zadawania. Naszym zdaniem nie miało to istotnego wpływu na wyniki. Istotne jest to, co chcielibyśmy rekomendować. Czyli to, aby cyklicznie w sposób profesjonalny badać zachowania senioralnej grupy społecznej i z dużą rozwagą tworzyć odpowiednie programy szkoleń. Co ważne, nie tylko pod względem znajomości i posługiwania się technologią cyfrową, ale również innych społecznych, życiowych, zawodowych zachowań a dalej potrzeb, aby nadążyć za dynamiką zmian w otaczającej Seniorów rzeczywistości.
ANKIETA INFORMACYJNA DLA GMINY WROCŁAW
Zapraszamy Państwa do udziału w badaniu ankietowym, którego celem jest poznanie odpowiedzi na pytania, przy pomocy jakiego sprzętu najchętniej komunikują się wrocławscy seniorzy? A także w jakie niezbędne funkcje użytkowe ten sprzęt powinien być wyposażony teraz i w przyszłości?
Wyniki tego badania zostaną przeanalizowane, uporządkowane i dostarczone dla Gminy Wrocław w celu „dopasowania” treści przyszłych konkursów edukacyjnych dla seniorów ogłaszanych przez Gminę Wrocław.
Zmiany komunikacji w oparciu o zmiany technologiczne, postęp techniczny wszędzie nas dotykający wymuszają również zmiany wspierania seniorów.
Ankieta jest w pełni anonimowa i nie powinna zająć więcej niż 10 minut.
Proszę swoje odpowiedzi zakreślić O lub X
SEKCJA I
1. Proszę zaznaczyć płeć respondenta.
a. Kobieta
b. Mężczyzna
2. Ile ma Pani/Pana lat?
.....................................
3. Jakim sprzętem się Pani/Pan posługuje w komunikacji z otoczeniem?
Można zakreślić więcej odpowiedzi.
a. Komputer
b. Laptop
c. Tablet
d. Telefon stacjonarny
4. Czy posiada Pani/Pan telefon komórkowy (telefon przenośny)?
a. Tak (Proszę kontynuować wypełnianie ankiety)
b. Nie (Proszę przejść do Sekcji IV)
SEKCJA II
5. W sieci którego operatora obsługiwany jest Pani/Pana telefon komórkowy?
a. Play
b. Plus
c. Orange
d. T-Mobile
e. Inny .....................................
6. Jakie czynności wykonuje Pani/Pan na swoim telefonie komórkowym, proszę je wymienić.
..............................................................................................................................................................................................................................................................................
7. Ile kosztuje Panią/Pana miesięczna opłata za użytkowanie telefonu komórkowego?
a. Do 25 zł
b. Do 50 zł
c. Powyżej 50 zł
d. Inne (np. średnio za kartę) .....................................
8. Czy korzystanie z telefonu komórkowego sprawia Pani/Panu jakieś trudności. Jeśli tak to jakie?
.............................................................................................................................................................................................................................................................................
9. Czy wyobraża sobie, Pani/Pan, że telefon komórkowy może zastąpić komputer, laptop, tablet?
a. Tak
b. Nie
10. Czy w Pani/Pana abonamencie (umowie) telefon komórkowy posiada dostęp do Internetu?
a. Tak (Proszę kontynuować wypełnianie ankiety)
b. Nie (Proszę przejść do sekcji IV)
SEKCJA III
11. Z jakiego pakietu Internetu korzysta Pani/Pan w sieci komórkowej swojego operatora. Proszę podać ilość GB.
.....................................
SEKCJA IV
12. Czy posiada Pani/Pan stałe łącze internetowe (Internet kablowy)?
a. Tak (Proszę kontynuować wypełnianie ankiety)
b. Nie (Proszę przejść do sekcji VI)
SEKCJA V
13. U którego operatora posiada Pani/Pan stałe łącze internetowe?
a. Netia
b. UPC
c. Korbank
d. Orange
e. Vectra
f. TVK
g. Multimedia
h. Inne .....................................
14. Jaką prędkość gwarantuje Pani/Panu dostawca usług internetowych (Internet kablowy)? Proszę podać ilość Mb/s (megabity na sekundę).
.....................................
SEKCJA VI
15. Czy chciałaby/by Pani/Pan robić comiesięczne opłaty, płacić za zakupy w sklepie stacjonarnym oraz internetowym przy pomocy telefonu komórkowego lub komputera?
a. Tak, za pomocą telefon komórkowego
b. Tak, za pomocą komputera
c. Tak, za pomocą telefonu komórkowego lub komputera
d. Nie
16. Czy posiada Pani/Pan własny rachunek w Banku na który przekazywana jest emerytura/renta?
a. Tak (Proszę kontynuować wypełnianie ankiety)
b. Nie (Proszę przejść do sekcji VIII)
SEKCJA VII
17. Czy ma Pani/Pan dostęp do rachunku bankowego przez Internet?
a. Tak (Proszę kontynuować wypełnianie ankiety)
c. Nie (Proszę przejść do sekcji VIII)
18. Czy posługiwanie się kontem bankowym sprawia Pani/Panu jakieś trudności, jeśli tak, to jakie? Proszę je wymienić.
..............................................................................................................................................................................................................................................................................
SEKCJA VIII
Dziękujemy za udział w ankiecie.
ANKIETA INFORMACYJNA DLA GMINY WROCŁAW
Analiza ankiety przeprowadzonej w okresie od marca do sierpnia 2021 na grupie 241 mieszkańców Wrocławia.
Pytanie 1 - Proszę wybrać płeć
Kobiety 74,3%, mężczyźni 25,7%, czyli bez specjalnego zaskoczenia. W tej grupie wiekowej zwykle są bardziej aktywne kobiety.
Pytanie 2 - Ile ma Pani/Pan lat?
Największą grupą osób wypełniających ankietę byli respondenci w wieku 68-75 lat. Najwięcej, bo 28 ankietowanych zadeklarowało wiek 70 lat. Trzy osoby wypełniające ankietę nie są seniorami, bo nie przekroczyły 60 roku życia. Wykres wieku ankietowanych jest bliski rozkładowi normalnemu (Gaussa), co daje dobrą próbkę statystyczną.
Pytanie 3 - Jakim sprzętem się Pani/Pan posługuje w komunikacji z otoczeniem?
Ankietowani w ponad połowie przypadków jako sposób komunikacji wybrali laptop (55,2%) oraz komputer (39,8%). Co ciekawe telefon stacjonarny był dopiero na trzeciej pozycji (36,1%). Najmniej używanym urządzeniem okazał się tablet (24,1%), co nie dziwi, bo nie są to popularne obecnie urządzenia.
Pytanie 4 - Czy posiada Pani/Pan telefon komórkowy (telefon przenośny)?
97,9% ankietowanych posiada telefon komórkowy. Możemy zatem zakładać, że większość seniorów posiada telefon komórkowy, być może jest to nawet smartfon.
Na podstawie analizy pytań 3 oraz 4 można założyć, że podstawowymi urządzeniami do komunikacji wśród Seniorów są smartfony (telefony komórkowe) oraz komputery (stacjonarny i laptop).
Pytanie 5 - W sieci którego operatora obsługiwany jest Pani/Pana telefon komórkowy?
Bez zaskoczenia Play, Plus, Orange i T-Mobile, czyli liderzy rynku są też najczęściej wybierani przez ankietowanych. Kilku ankietowanych podawało operatorów: BESTGO, NETIA, Ù, Vektra, ?, Onet. Czyli nie zrozumieli pytania lub nie wiedzą kto im dostarcza usługi telefoniczne i komu za nie płacą.
Pytanie 6 - Jakie czynności wykonuje Pani/Pan na swoim telefonie komórkowym, proszę je wymienić.
Największa grypa ankietowanych deklaruje, że telefon komórkowy (smartfon) wykorzystuje tylko do dzwonienia i wysyłania wiadomości SMS. Choć niemal połowa wykonuje też za pomocą telefonu zdjęcia, wysyła maile czy korzysta z komunikatorów takich jak WhatsApp czy FB (Messenger).
Pytanie 7 - Ile kosztuje Panią/Pana miesięczna opłata za użytkowanie telefonu komórkowego?
47,9% płaci do 50 zł, 24,2% płaci więcej niż 50 zł, a 21,2% mniej niż 50 zł. Pojawiło się też kilka innych kwot i sugestie, że ankietowany nie wie ile płaci. Kilkanaście osób ma pakiet telefon + telewizja + internet. Poniżej wszystkie wpisywane odpowiedzi.
Czyli prawie 70% ankietowanych deklaruję kwotę miesięcznej opłaty do 50 zł. Uwzględniając to, że w tej chwili każdy abonament posiada podłączenie do Internetu to może świadczyć o bardzo dużej dostępności do Internetu poprzez smartfon.
Pytanie 8 - Czy korzystanie z telefonu komórkowego sprawia Pani/Panu jakieś trudności. Jeśli tak to jakie?
84,4% deklaruje, że nie sprawia trudności. To może świadczyć o tym, że nie docenimy umiejętności Seniorów, co wykorzystywania smartfonów. Wydaje nam się, że w tym miejscu powinniśmy zadać nieco inne pytanie. Przykładowo jak radzi sobie Pani/Pan z obsługą aparatu, aplikacji, wysyłania MMS itp. Mogłoby się wtedy okazać, że wynik byłby inny.
W analizie ankiety trzeba zaznaczyć wyraźnie, że podstawowa obsługa telefonu/smartfona nie stanowi dla seniorów problemu, ale nie wykorzystują oni żadnych „smart” funkcji. Dla nich telefon służy tylko do dzwonienia i SMS’owania. Reszty muszą się nauczyć.
Pytanie 9 – Czy wyobraża sobie, Pani/Pan, że telefon komórkowy może zastąpić komputer, laptop, tablet?
63,1% osób wyobraża sobie zastąpienie komputera telefonem komórkowym (smartfonem), a 36,9% nie. Co może świadczyć o tym, że seniorzy po odpowiednim przeszkoleniu mogliby posługiwać się smartfonem sprawniej i w szerszym zakresie usług i funkcji niż do tej pory.
Pytanie 10 – Czy w Pani/Pana abonamencie (umowie) telefon komórkowy posiada dostęp do Internetu?
Tylko 85,6% ankietowanych zdaje sobie sprawę z tego, że mają dostęp do Internetu. W rzeczywistości każdy telefon, czy smartfon ma obecnie dostęp do Internetu, bo inaczej nie działają usługi takie jak: MMS, rozmowy wideo, alerty itp. pogodowe itp.
Pytanie 11 – Z jakiego pakietu Internetu korzysta Pani/Pan w sieci komórkowej swojego operatora. Proszę podać ilość GB.
Można tu zauważyć brak wiedzy seniorów, bo ponad połowa napisała, że nie wie. Cześć podawała prędkość zamiast wielkość pakietu.
W tym miejscu istnieje ryzyko naciągania Seniorów przez operatorów, bo namawiają ich na wysokie pakiety, a są oni przekonani o tym, że im większy pakiet tym szybszy Internet i płacą za coś czego nie potrzebują.
Pytanie 12 - Czy posiada Pani/Pan stałe łącze internetowe (Internet kablowy)?
Wśród ankietowanych 77,6% deklaruje posiadanie stacjonarnego Internetu w domu. 22,4% ankietowanych nie posiada Internetu stacjonarnego, ciekawe ile z tych osób korzysta z Internetu mobilnego.
Pytanie 13 - U którego operatora posiada Pani/Pan stałe łącze internetowe?
Prym wiodą Netia, Orange, UPC, czyli najwięksi rynkowi gracze. Kilka osób nie wie komu płaci za Internet, a kolejne pojedyncze osoby wskazywały jako operatorów Internetu stacjonarnego takich dostawców jak Play, Plus, T-Mobile, Virgin, Aero2, a to operatorzy komórkowi. Poniżej wszystkie wpisane odpowiedzi.
Pytanie 14 - Jaką prędkość gwarantuje Pani/Panu dostawca usług internetowych (Internet kablowy)? Proszę podać ilość Mb/s (megabity na sekundę).
Około 40% ankietowanych nie wie jaką ma prędkość Internetu, albo deklaruje prędkość jako szybki, wystarczający, dobry itp.
Pytanie 15 - Czy chciałaby/by Pani/Pan robić comiesięczne opłaty, płacić za zakupy w sklepie stacjonarnym oraz internetowym przy pomocy telefonu komórkowego lub komputera?
Co ciekawe 43,2% osób nie chce robić żadnych opłat za pomocą telefonu komórkowego. Ciekawe dlaczego? Nie umieją to jasne, ale czy się boją, czy jest inna przyczyna? 21,5% ankietowanych chciałoby wykonywać operacje finansowe za pomocą komputera, a 21,2% za pomocą telefonu komórkowego (smartfona) lub komputera. Tylko 14,1% chciałby operacje finansowe wykonywać tylko za pomocą telefonu.
Pytanie 16 - Czy posiada Pani/Pan własny rachunek w Banku na który przekazywana jest emerytura/renta?
88,8% ankietowanych posiada własny rachunek bankowy. Co będzie w przyszłym roku, bo przypominam, że od 1 stycznia 2022 renty i emerytury będą dostarczane tylko na rachunek bankowy. Nie będzie można odebrać na poczcie lub u listonosza. Konieczne stanie się założenie konta lub podanie rachunku kogoś z rodziny. Konieczne będzie też przeszkolenie w obsłudze karty płatniczej, bankomatów, bankowego konta internetowego itp.
Pytanie 17 - Czy ma Pani/Pan dostęp do rachunku bankowego przez Internet?
82,7% respondentów ma dostęp do rachunku bankowego przez Internet. Tak samo jak w poprzednim pytaniu, tu od 1 stycznia 2022 będzie konieczne przeszkolenie, bo korzystanie z konta internetowego może być potrzebne. Choćby by sprawdzić czy już przyszła emerytura.
Pytanie 18 - Czy posługiwanie się kontem bankowym sprawia Pani/Panu jakieś trudności, jeśli tak, to jakie? Proszę je wymienić.
Znakomita większość nie ma żadnych problemów z obsługą konta bankowego. Kilka osób się boi, że popełni błąd, albo korzysta z pomocy innych przy wykonywaniu operacji bankowych. Kolejne kilka osób sugeruje, że korzysta już z bankowości internetowej od ponad 20 lat i żadnych problemów nie ma. Wydaje nam się, że odpowiedź na to pytanie nie odzwierciedla rzeczywistości. Naszym zdaniem ten dostęp do konta bankowego i posługiwanie się kontem bakowym wymaga głębszego badania. Może on być obarczone błędami ale pokazuje pozytywne trendy.
Podsumowanie ankiet
Ankiety przeprowadzono na grupie 241 mieszkańców Wrocławia, a największą grupę ankietowanych tworzyły osoby w wieku 68 – 75 lat. Kobiety stanowiły 3/4 ankietowanych. Ankieta pokazała, że prawie połowa respondentów używa telefonu komórkowego tylko do dzwonienia, wysyłania SMS-ów i robienia zdjęć. Czynności te nie sprawiają ankietowanym problemu, ale pozwalają wnioskować, że Seniorzy nie wykorzystują potencjału telefonów, co wymaga szkolenia.
Rachunek bankowy posiada prawie 89% ankietowanych, ale dostęp do rachunku ma tylko niecałe 83%, co oznacza, że 1/4 ankietowanych nie ma dostępu za pomocą Internetu do swojego rachunku. Prawie 11% czyli niemal 1 na 10 ankietowanych nie ma rachunku bankowego w ogóle. Co w świetle zmian sposobu dostarczania rent i emerytur od stycznia 2022 może być poważnym problemem.
Ankietowani komunikują się z otoczeniem za pomocą komputera (stacjonarnego lub laptopa) oraz smartfonu. W większości mają dostęp do Internetu mobilnego oraz stacjonarnego, co daje duże możliwości komunikacyjne.